astronomicznie, ciała w Układzie Słonecznym muszą osiągnąć trzy kryteria, aby uzyskać bardzo chwalebny status planety:

• grawitacyjnie przyciągają się do kształtu sferoidalnego, gdzie uzyskują równowagę hydrostatyczną,
• orbitują Słońce w elipsie i żadne inne mniejsze, macierzyste ciało,
• i oczyszczają swoje ciało.orbity dowolnych obiektów masowych.

w naszym Układzie Słonecznym tylko osiem światów robi cięcie, biorąc pod uwagę te kryteria. Cztery planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars) i cztery gazowe olbrzymy (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) są jedynymi, które można nazwać planetami według tych definicji. Wszystko inne, bez względu na to, jak duże czy masywne, zawodzi na jednym z dwóch ostatnich kryteriów.

prosta zależność masy od odległości może rozszerzyć tę definicję również na inne układy słoneczne, przekształcając obecną definicję IAU w uniwersalną, która definiuje „planety” również dla układów egzoplanetarnych.

chociaż nie jest jeszcze powszechnie akceptowana, ta wyraźna zależność pokazuje, że definicja IAU nie jest po prostu arbitralna, ale ma podstawowy mechanizm fizyczny, który mógłby odpowiadać za taki schemat klasyfikacji.

jednak bycie planetą, z definicji, to nie wszystko. Wiele nie-Planet, nawet w naszym Układzie Słonecznym, jest fascynujących same w sobie. Oto 10 największych, jakie mamy, wraz z tym, co czyni je tak interesującymi.

1.) Ganymede: największy księżyc Jowisza jest największym Nie-planetą w Układzie Słonecznym. Ma średnicę 5268 km (3271 Mil), jest o 8% większa od planety Merkury, chociaż ma mniej niż połowę masy najbardziej wewnętrznej planety naszego Układu Słonecznego, jest zbudowana głównie z lodów i minerałów krzemianowych. Przy zaledwie 45% masy Merkurego, ma gęstość podobną do asteroidy, a nie gęstość porównywalną z planetami ziemskimi.

mimo to ma żelazne jądro, które wytwarza własne pole magnetyczne, które dominuje bardzo blisko powierzchni, nawet nad ogromnym polem magnetycznym pobliskiej planety macierzystej Jowisz. Obserwacje sugerują, że pod powierzchnią znajduje się podziemny ocean, prawdopodobnie zawierający jeszcze więcej wody niż planeta Ziemia. Jego atmosfera prawie nie istnieje: 100 miliardów razy cieńszy od ziemskiego, zbudowany niemal wyłącznie ze związków tlenu i wodoru powstających z odparowanych lodów.

2.) Tytan: olbrzymi Satelita Saturna daje Ganimedesowi szansę na zdobycie tytułu największej nie-planety ze wszystkich. Tytan również przewyższa wielkość Merkurego, ale niewiele ma wspólnego z praktycznie bezpowietrznym Ganimedesem. Atmosfera Tytana jest najbogatszym księżycem w Układzie Słonecznym, a ciśnienie atmosferyczne na jego powierzchni jest większe niż na Ziemi. Tworzy sezonowe chmury i wzory pogodowe na swoich biegunach, powyżej mgieł metanowych, które dominują w jego atmosferze.

ciśnienie powierzchniowe pozwala na obecność tam cieczy, przede wszystkim metanu. Lądownik Huygens odkrył metanowe jeziora, a nawet wodospady na powierzchni Tytana, podczas gdy skaner podczerwieni Cassini był w stanie odwzorować powierzchnię Tytana przez chmury. Pod wieloma względami, ze wszystkich księżyców, o których wiemy, jest on najbardziej podobny do innych planet skalistych Układu Słonecznego.

3.) Callisto: Najstarszy i najciężej pokryty kraterami Księżyc w Układzie Słonecznym, Kallisto wielkości Merkurego jest największym księżycem wykazującym bardzo niewiele właściwości tego, co nazwalibyśmy „różnicowaniem” między jego warstwami. Najbardziej odległy z czterech księżyców Galilejskich wokół Jowisza, Callisto otrzymuje bardzo mało ciepła pływowego w tak dużej odległości i nie jest zamknięty w tych samych orbitach rezonansowych, co Io, Europa i Ganimedes. Ma najniższą gęstość i grawitację powierzchniową spośród wszystkich satelitów Galilejskich.

chociaż jest tidalnie zamknięty w stosunku do Jowisza, z tą samą twarzą zawsze zwróconą ku jowiszowemu rodzicowi, jego powierzchnia wydaje się być bardzo stara. Jest to najcięższy kraterowy świat znany w Układzie Słonecznym, uważany za najstarszą powierzchnię ze wszystkich. Ze wszystkich znanych nam dużych księżyców, Kallisto wykazuje najmniejsze różnice w składzie między jądrem, płaszczem i skorupą, prawdopodobnie ze względu na jego powstawanie w wyniku powolnego akrecji w tak dużej odległości (i przy tak małym ogrzewaniu pływowym) od Jowisza.

4.) Io: wulkaniczny świat Jowisza jest nieustannie rozrywany przez pływy, odnawiając się poprzez wnętrze roztopionej lawy. Pod wieloma względami Io jest kontrapunktem Kallisto, pokazując, jak duży może być Księżyc z niezwykłą ilością pływowego ogrzewania z orbity zbyt blisko gazowego olbrzyma. Io wyświetla:

• w sumie ponad aktywne wulkany 400, co czyni go najbardziej aktywnym geologicznie obiektem ze wszystkich,
• pióropusze siarki i dwutlenku siarki, które wznoszą się tak wysoko, jak 500 km (300 mil) nad jego powierzchnią,
• i ponad góry 100, wiele wznoszących się wyżej niż ziemska Mt. Everest, ze względu na podnoszące na duchu wydarzenia wewnątrz Io.

Io nie ma praktycznie żadnych kraterów, ponieważ jest stale odnawiany, a wiele regionów ze stopioną lawą widoczną w danym momencie. Io jest najbardziej ubogim w wodę / lód światem w całym Układzie Słonecznym, złożonym głównie ze skał krzemianowych z rdzeniem bogatym w metale.

5.) Księżyc: jedyny Satelita skalistego świata na tej liście, nasz Księżyc może być najmłodszym dużym obiektem w Układzie Słonecznym. Zgodnie z naszymi najlepszymi teoriami, Księżyc Ziemi został uformowany ze starożytnego gigantycznego uderzenia, które miało miejsce około 50 milionów lat po uformowaniu się innych planet i ich satelitów, a gruz połączył się w towarzysza ziemi, którego znamy dzisiaj.

podobnie jak wszystkie inne księżyce na tej liście, nasz Księżyc jest tidalnie połączony ze swoją planetą macierzystą, z tą samą stroną zawsze zwróconą w stronę naszego świata. Ma własne wewnętrzne źródło ciepła: głównie z rozpadu pierwiastków promieniotwórczych. Skład Księżyca jest bardzo podobny do składu skał ziemskich, co czyni go wyjątkowym wśród wszystkich dużych obiektów pozasłonecznych w Układzie Słonecznym.

6.) Europa: najmniejszy i najbardziej gościnny z czterech dużych księżyców Jowisza, Europa jest pokryta lodem wodnym z podpowierzchniowym, płynnym oceanem. Podobnie jak Ganimedes, Europa ma bardzo cienką atmosferę zbudowaną głównie z tlenu, ze względu na sublimację lotnych lodów na jej powierzchni. Jednak w przeciwieństwie do innych księżyców na tej liście, lodowata powierzchnia i duża objętość sprawiają, że Europa jest najłagodniejszym obiektem w Układzie Słonecznym, pomimo prążkowanego wyglądu.

ciepło z pływów, indukowane przez przyciąganie grawitacyjne Jowisza, uważa się, że powoduje, że podziemny ocean pozostaje płynny, napędzając lód do poruszania się w sposób podobny do tektoniki płyt. Ponieważ powierzchniowe chemikalia są aktywnie transportowane do podziemnego Oceanu poniżej, a także hydrotermalne ogrzewanie spod, oceany Europy mogą potencjalnie zawierać życie pozaziemskie. Kriowulkaniczne smugi, podobne do Enceladusa Saturna, zostały po raz pierwszy wykryte w 2013 roku.

7.) Tryton: największy księżyc Neptuna był kiedyś największym obiektem pasa Kuipera w Układzie Słonecznym, ale został uchwycony grawitacyjnie dawno temu. Orbitując blisko siebie w średniej odległości zaledwie 355 000 km, oba pierścienie i księżyce nie znajdują się nigdzie wokół Neptuna, dopóki nie osiągniesz odległości ponad 15 razy większej. Tryton, podczas jego przechwytywania, musiał oczyścić ogromną część układu Neptuna!

Orbitując w sposób wsteczny (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, w przeciwieństwie do ruchu wskazówek zegara), Tryton jest jedynym dużym księżycem, który wykazuje tę charakterystykę, dalsze dowody na jego uchwyconą naturę. Jest to aktywny świat, który z czasem pojawia się na nowo, z wybuchającymi gejzerami, cienką, podobną do Plutona atmosferą, pokrytą mieszanką azotu, wody i dwutlenku węgla. Jego wydzielające dym kriowolkany wskazują na podziemny ocean i trwającą aktywność.

Triton stanowi 99,5% masy orbitującej wokół Neptuna: największy stosunek układu planeta-księżyc z więcej niż jednym naturalnym satelitą.

8.) Pluton: w końcu docieramy do ulubionej dawnej planety wszystkich i pierwszego Nie-księżyca na naszej liście. Mniejszy i mniej masywny niż Tryton, i mniej niż połowa średnicy Merkurego, układ plutonowy jest pierwszym w pasie Kuipera, który został zobrazowany z bliska. Jego wielki naturalny satelita, Charon, powstał prawdopodobnie w wyniku gigantycznego uderzenia, wraz z czterema innymi księżycami: Styksem, Nixem, Kerberosem i Hydrą.

Charon, w szczególności, jest tak duży, że czyni z układu plutonowego układ binarny, gdzie środek masy układu leży poza samym Plutonem. Jego geologiczna historia wskazuje również na aktywny świat, ponieważ gigantyczne góry lodowe, śniegi, doliny i sublimujące równiny pokazują zamarznięty świat w ruchu. Wraz z wieloma światami na tej liście, Pluton prawdopodobnie ma ciekły ocean pod powierzchnią, co rodzi więcej pytań o biochemię i organikę, niż na nie odpowiada.

9.) Eris: prawie tak duża jak Pluton, ale bardziej masywna, obecna lokalizacja Eris, w pobliżu aphelionu jej orbity, umieszcza ją w około trzykrotnej odległości od Słońca do Plutona. Do zeszłego miesiąca Eris był, z wyjątkiem niektórych komet długookresowych, najbardziej odległym obiektem znanym w Układzie Słonecznym. Zakrycie gwiazdy przez Eris w 2010 roku pozwoliło na zmierzenie jej wielkości na 2326 km, czyli zaledwie 2% mniejszej od średnicy Plutona 2372 km.

poza masą, rozmiarami i okresem orbitalnym, niewiele wiadomo o Eris ze względu na jej ogromną odległość. Ma co najmniej jednego naturalnego satelitę: Dysnomię, jest bielszy od Trytona lub Plutona, zawiera lód powierzchniowy i cienką atmosferę podobną do obu tych światów, a ukończenie orbity wokół Słońca zajmuje 558 lat. Jeśli w 2032 roku wystartujemy z misją przelotową do Eris, pomoc grawitacyjna Jowisza może tam dotrzeć w ciągu zaledwie 24,7 lat.

10.) Titania: Tylko idąc aż do dziesiątej co do wielkości nie-planety w Układzie Słonecznym, możemy w końcu dotrzeć do jednego z księżyców Urana, z których największy jest Tytania. Znacznie mniejsza od Eris, Titania ma średnicę poniżej 1600 km (1000 mil) i składa się z w przybliżeniu równych ilości lodu i skał. Może istnieć cienka warstwa ciekłej wody na granicy rdzenia i płaszcza tego świata i wykazuje umiarkowane kratery, które wskazują na ponowne Zdarzenie stosunkowo wcześnie w jego historii, po tym, jak większość uderzeń wpływających na inne pobliskie księżyce już miały miejsce.

na powierzchni Tytanii znajduje się zarówno lód wodny, jak i dwutlenek węgla, co może wskazywać na bardzo cienką, cienką atmosferę dwutlenku węgla. Okultystyka gwiazdy nie ujawniła jednak żadnej atmosfery; jeśli taka istnieje, prawdopodobnie potrzeba około dziesięciu bilionów z nich, aby równać się ciśnieniu na powierzchni Ziemi. Był badany z bliska tylko raz: przez Voyagera 2 w 1986 roku.

kolejnymi największymi obiektami na liście są inne księżyce Saturna (jak Rhea i Japetus) i Urana (np., Oberon), a następnie inne planety karłowate pasa Kuipera i olbrzymi Księżyc Plutona, Charon. Jeśli pomysł, że w odległości około 200 AU znajduje się duży obiekt, tymczasowo nazywany „planetą dziewiątą” lub „planetą X”, okaże się poprawny, może on powalić wszystko na tę listę, lub nawet zostać sklasyfikowany jako planeta sama w sobie.

wiele obiektów, które obecnie uważamy za mające pewne znaczenie w Układzie Słonecznym, takich jak Ceres, największa asteroida (#25) lub Sedna, możliwy obiekt chmury Oorta (#23), nie zbliża się do pęknięcia pierwszej dziesiątki. Jest tak wiele do nauczenia się patrząc na to, co jest wokół nas i gdzie to jest. Zamiast dyskutować o klasyfikacji, powinniśmy docenić nasze kosmiczne Podwórko za dokładnie to, czym jest, i wszystkie bogactwa w nim zawarte.