Powrót do spisu treści

język i komunikacja

spośród odmian języka angielskiego używanych w Liberii najbardziej prestiżowym jest standardowy liberyjski angielski, używany w oficjalnych przemówieniach politycznych, w mediach drukowanych i nadawanych oraz na wszystkich poziomach systemu edukacji. Jest on podobny do standardowego angielskiego używanego gdzie indziej w Afryce anglojęzycznej, z wyjątkiem tego, że jego system dźwiękowy i niektóre jego słownictwo były pod wpływem amerykańskich, a nie brytyjskich wzorców. Standardowy liberyjski angielski jest używany przez elitę i subelitę zarówno liberyjskiego, jak i rdzennego pochodzenia, z różnym stopniem kompetencji przez innych.

chociaż Standardowy liberyjski angielski jest często i płynnie używany przez dobrze wykształconych Amerykanów, uważa się go za domowy (lub nieformalny) język tylko kilku z nich. Językiem ojczystym większości elit tej grupy etnicznej jest język, który językoznawca Ian Hancock nazywa potocznym liberyjskim angielskim. Lokalne terminy nie są preferowane przez ludzi, którzy mówią nim, a niektórzy Liberyjczycy Americo próbują powstrzymać jego użycie w domu, ponieważ jest często uważany za ” zły angielski.”Zasugerowano, że ten język jest potomkiem formy czarnego angielskiego opracowanej na południu Ameryki pod koniec XVIII i na początku XIX wieku. Sprowadzona do Liberii przez osadników, z których niektórzy mówili standardowym amerykańskim angielskim, Ta odmiana czarnego angielskiego została dotknięta standardowym liberyjskim angielskim oraz afrykańskimi językami i pidginami używanymi przez ludy, z którymi osadnicy i ich potomkowie nawiązali kontakt.

lokalne odmiany języka są używane przez rdzennych Liberyjczyków, którzy utrzymywali stosunki z Amerykanami. Warianty te charakteryzują się wpływem, zwłaszcza na słownictwo, afrykańskich języków ojczystych ich użytkowników. W niektórych przypadkach, np. rdzenni mieszczanie mogą posługiwać się językiem ojczystym łatwiej niż językiem ojczystym, zastrzegając sobie użycie tego ostatniego w szczególnych sytuacjach.

inne odmiany używające angielskiego to „Congo”, soldier English, Liberian pidgin i Kru pidgin. „Kongo” jest wymawiane przez resztki Potomków odzyskanych niewolników, z których większość została wchłonięta do Americo liberyjskiej kategorii etnicznej. Według Hancocka, jest to konserwatywna wersja języka Americo Liberian, którego niektórzy Americo Liberianie twierdzą, że nie są w stanie zrozumieć. Twierdzenie to może po prostu odzwierciedlać amerykańsko-Liberyjskie poczucie wyższości nad Kongo, a nie barierę językową. Zarówno liberyjski pidgin, jak i Kru Pidgin są angielskimi pidginami w tym sensie, że wiele, jeśli nie większość, ich ograniczony leksykon opiera się na angielskim, nawet jeśli systemy dźwiękowe różnią się od standardowych odmian angielskiego. Gramatyka i składnia wydają się jednak być uproszczonymi formami bazującymi na tych z jednego lub więcej języków afrykańskich. Liberyjski pidgin różni się od angielskich Pidginów krajów anglojęzycznych na wschodzie i od Krio sąsiadujących z Sierra Leone na zachodzie. Kru pidgin wydaje się jednak spokrewniony z Krio i inay został sprowadzony na wybrzeże Kru w południowo-wschodniej Liberii przez Kru, który mieszkał we Freetown w Sierra Leone. Soldier English wydaje się łączyć rodzime odmiany rodzimego liberyjskiego angielskiego i liberyjskiego pidgina i był używany przez wojsko i policję. Nie jest jednak jasne, czy był on używany jako język dowodzenia.

wiele rdzennych ludów Liberii używa języków sąsiednich plemion o różnym stopniu kompetencji, albo dlatego, że jeden z tych języków jest lokalnym lingua franca, albo po prostu dlatego, że zainteresowani mieszkańcy żyją w tej samej lub bezpośrednio sąsiadującej monecie w jedności. Nauka drugiego języka może być łatwiejsza, jeśli należy do tej samej rodziny językowej lub gałęzi językowej, co pierwszy język uczącego się; na przykład wydaje się, że wśród użytkowników języków Kruańskich istnieje duża liczba dwujęzyczności. Jednak w Północnej i zachodniej Liberii, gdzie wszystkie trzy podrodziny są reprezentowane, dwujęzyczność występuje poza ich granicami. Belle, bardzo mała grupa, używają Loiny jako języka handlowego, a wielu z nich używa Lomy w społeczności. Na obszarze Bopola, gdzie wiele grup zebrało się w XIX wieku pod hegemonią Mandingo lub Gola, Wiele osób może mówić dwoma lub więcej językami zestawu, który obejmuje nie tylko Gola i Mandingo, ale także Kpelle, Gbandi i być może inne. W regionie przybrzeżnym i jego bezpośrednim zapleczu na północny zachód od Monrovii, Gola, Vai i Dey mogą mówić wzajemnie językami z różnym stopniem płynności. W szczególności Dey, Grupa zdrobniała, może używać Gola lub Vai jako języka ojczystego.

największe zainteresowanie rozwojem Ortografii dla języków afrykańskich przejawiali misjonarze różnych kościołów, głównie luteran, którzy chcieliby przekazać całość lub część Biblii i innych materiałów religijnych na lokalne języki. Alfabety zostały opracowane dla kilku języków Liberyjskich i istnieje skrypt dla Kpelle. Jednak żaden język rdzenny nie dociera do więcej niż około jednej piątej populacji. Ponadto nie jest pewne, czy alfabet przeznaczony dla całej grupy etnolingwistycznej byłby odpowiedni dla wszystkich jej dialektów.

w jednym z dobrze znanych przypadków, w sylabariuszu Vai, doszło do powstania skryptu. Gdzieś w pierwszej trzeciej połowie XIX wieku, Dualu Bukele, wspomagany przez kilku przyjaciół, stworzył skrypt dostosowany do pisania języka Vai. W drugiej połowie XX wieku, po drobnych zmianach, skrypt używał około 240 oddzielnych znaków, z których większość stanowiła określone kombinacje samogłosek spółgłoskowych. Skrypt, nadal używany w 1984 roku, został wykorzystany do różnych celów, ale być może najczęściej do prowadzenia dokumentacji tego lub innego rodzaju. W niektórych przypadkach ludzie nauczyli się języka w celu korzystania ze skryptu. Niektórzy Vai, z których wielu jest muzułmanami, posługują się trzema różnymi językami i skryptami: Vai, arabskim i angielskim. Scenariusz został utrzymany przy życiu głównie z powodu dumy. Nie jest on rutynowo nauczany przez dzieci Vai, ale jest przekazywany przez kompetentnych starszych młodzieży, która wyraża pragnienie, aby się go nauczyć.

powrót do spisu treści