talibowie, czyli „studenci” w języku paszto, pojawili się na początku lat 90.w północnym Pakistanie po wycofaniu wojsk radzieckich z Afganistanu.

uważa się, że ruch głównie pasztuński pojawił się po raz pierwszy w seminariach religijnych – w większości opłacanych pieniędzmi z Arabii Saudyjskiej – które głosiły twardą formę islamu sunnickiego.

obietnicą złożoną przez talibów – na terenach Pasztunowych leżących między Pakistanem i Afganistanem – było przywrócenie pokoju i bezpieczeństwa oraz egzekwowanie ich własnej surowej wersji szariatu, czyli prawa islamskiego, kiedy już byli u władzy.

z południowo-zachodniego Afganistanu talibowie szybko rozszerzyli swoje wpływy.

we wrześniu 1995 roku zdobyli prowincję Herat, graniczącą z Iranem.

dokładnie rok później zdobyli afgańską stolicę, Kabul, obalając reżim prezydenta Burhanuddina Rabbaniego – jednego z ojców założycieli afgańskich mudżahedinów.

do 1998 roku talibowie kontrolowali prawie 90% Afganistanu.

Afgańczycy, zmęczeni ekscesami i konfliktami mudżahedinów po wypędzeniu Sowietów, generalnie witali talibów, gdy po raz pierwszy pojawili się na miejscu.

ich wczesna popularność była w dużej mierze spowodowana sukcesem w zwalczaniu korupcji, ograniczaniu bezprawia i uczynieniu dróg i obszarów pod ich kontrolą bezpiecznymi dla rozwoju handlu.

ale talibowie wprowadzili również lub poparli kary Islamskie – takie jak publiczne egzekucje skazanych morderców i cudzołożników oraz amputacje dla osób uznanych za winnych kradzieży.

mężczyźni byli zobowiązani do zapuszczania brody, a kobiety do noszenia okrywowej burki.

talibowie zakazali telewizji, muzyki i kina, a także nie akceptowali dziewcząt w wieku 10 lat i starszych chodzących do szkoły.

oskarżano ich o różne naruszenia praw człowieka i kultury. Jednym z notorycznych przykładów był rok 2001, kiedy talibowie, pomimo międzynarodowego oburzenia, dokonali zniszczenia słynnych posągów Buddy Bamijskiego w środkowym Afganistanie.

• człowiek, który pomógł wysadzić Bamiyan Buddhas

Pakistan wielokrotnie zaprzeczał, że był architektem Talibskiego przedsięwzięcia.

ale nie ma wątpliwości, że wielu Afgańczyków, którzy początkowo dołączyli do ruchu, kształciło się w madrassas (szkołach religijnych) w Pakistanie.

Pakistan był również jednym z zaledwie trzech krajów, obok Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratów arabskich (ZEA), które uznały talibów, gdy byli u władzy w Afganistanie.

był to również ostatni kraj, który zerwał stosunki dyplomatyczne z talibami.

w pewnym momencie talibowie zagrozili destabilizacji Pakistanu z obszarów kontrolowanych przez nich na północnym zachodzie. Prawdopodobnie jeden z najbardziej krytykowanych na arenie międzynarodowej ataków pakistańskich talibów miał miejsce w październiku 2012 roku, kiedy to uczennica Malala Yousafzai została zaatakowana w drodze do domu w mieście Mingora.

jednak poważna ofensywa wojskowa znacznie zmniejszyła wpływy grupy. Co najmniej trzy kluczowe postacie pakistańskich talibów zostały zabite w amerykańskich atakach dronami w 2013 r., w tym lider grupy Hakimullah Mehsud.

sanktuarium Al-Kaidy

uwaga świata została przyciągnięta do talibów w Afganistanie po atakach na World Trade Center we wrześniu 2001 roku.

talibowie zostali oskarżeni o zapewnienie schronienia Osamie Bin Ladenowi i ruchowi al-Kaidy, którzy obwiniano ich za ataki.

7 października 2001 roku koalicja Wojskowa pod wodzą USA zaatakowała Afganistan i w pierwszym tygodniu grudnia rząd talibów upadł.

ówczesny przywódca grupy, Mułła Mohammad Omar, i inni starsi ludzie uniknęli schwytania, pomimo jednej z największych obław na świecie.

wielu starszych przywódców talibskich schroniło się podobno w pakistańskim mieście Quetta, skąd poprowadzili talibów.

ale istnienie tego, co zostało nazwane „Quetta Shura” zostało zaprzeczone przez Islamabad.

pomimo coraz większej liczby obcych wojsk, talibowie stopniowo odzyskiwali, a następnie rozszerzali swoje wpływy, sprawiając, że rozległe obszary Afganistanu stały się niepewne, a przemoc w kraju powróciła do poziomów, których nie widziano od 2001 roku.

doszło do licznych ataków talibów na Kabul, a we wrześniu 2012 r.-profilowy nalot na bazę NATO Camp Bastion.

nadzieje na wynegocjowany pokój wzrosły w 2013 roku, kiedy talibowie ogłosili plany otwarcia biura w Katarze. Jednak nieufność ze wszystkich stron pozostała wysoka, a przemoc nadal trwała.

w sierpniu 2015 talibowie przyznali, że ukrywali śmierć mułły Omara przez ponad dwa lata.

w następnym miesiącu grupa powiedziała, że odłożyła tygodnie walk i zebrała się wokół nowego lidera w postaci mułły Mansoura, który był zastępcą mułły Omara.

mniej więcej w tym samym czasie talibowie przejęli kontrolę nad stolicą prowincji po raz pierwszy od czasu ich klęski w 2001 roku, przejmując kontrolę nad strategicznie ważnym miastem Kunduz.

Mułła Mansour zginął w ataku amerykańskiego drona w maju 2016 r., a jego miejsce zajął jego zastępca Mawlawi Hibatullah Akhundzada.