od chwili, gdy zasadził pocałunek na Jezusie z Nazaretu w Ogrodzie Getsemane, Judasz Iskariota przypieczętował swój własny los: zostanie zapamiętany jako najsłynniejszy zdrajca historii.

ale identyfikując Jezusa władzom Żydowskim, Judasz zapoczątkował serię wydarzeń, które stały się fundamentami wiary chrześcijańskiej: aresztowanie Jezusa, Jego proces, jego śmierć przez ukrzyżowanie i ostatecznie jego zmartwychwstanie, znane zbiorowo jako Męka Chrystusa.

zobacz: Jezus: Jego życie w historii

biorąc pod uwagę, jak niewiele wiemy o nim z Biblii, Judasz Iskariota pozostaje jedną z najbardziej enigmatycznych—i ważnych-postaci w historii Jezusa. W ostatnich latach odkrycie dawno zaginionej Ewangelii Judasza, Gnostyckiego tekstu datowanego na II wiek, skłoniło niektórych uczonych do ponownego rozważenia jego roli, a nawet do pytania, czy mógł być niesprawiedliwie obwiniany za zdradę Jezusa.

kim był Judasz Iskariota? Co wiemy z Biblii

chociaż Biblia zawiera niewiele szczegółów na temat pochodzenia Judasza, wszystkie cztery kanoniczne Ewangelie Nowego Testamentu wymieniają go wśród 12 najbliższych uczniów Jezusa, czyli Apostołów. Co ciekawe, Judasz Iskariota jest jedynym apostołem, którego Biblia (potencjalnie) identyfikuje po swoim mieście pochodzenia. Niektórzy badacze powiązali jego nazwisko z Queriot (lub Kerioth), miastem położonym na południe od Jerozolimy w Judei.

„jedną z rzeczy, która może odróżnić Judasza od reszty uczniów Jezusa, Jest to, że Judasz nie pochodzi z Galilei”, mówi Robert Cargill, adiunkt klasyki i religioznawstwa na Uniwersytecie Iowa i redaktor Biblical Archaeology Review. „Jezus pochodzi z północnej części Izraela, czyli rzymskiej Palestyny. Ale nazwisko może być dowodem na to, że pochodzi z południowej części kraju, co oznacza, że może być trochę outsiderem.”

Czytaj więcej: Poznaj 10 biblijnych miejsc: Zdjęcia

alternatywnie, inni sugerują, że imię Iskariota identyfikuje Judasza z Sicarii, lub „sztyletami”, grupą żydowskich rebeliantów, którzy sprzeciwili się rzymskiej okupacji i popełnili akty terroryzmu około 40-50 roku n. e.w imieniu ich nacjonalistycznej sprawy. Ale nie ma nic w Biblii, aby powiązać Judasza z Sycarii, a wiadomo, że byli aktywni dopiero po jego śmierci.

„nie jesteśmy pewni, czy Judasz był z południa, i nie jesteśmy pewni, czy Judasz był Sicarii” – mówi Cargill. „Są to próby sprawdzenia, czy z przodu mogło być coś, co odróżniało Judasza od reszty. Ponieważ ludzie zawsze próbują wyjaśnić-dlaczego miałby to zrobić? Dlaczego Judasz miałby zdradzić Jezusa?”

Czytaj więcej: Jak wyglądał Jezus?

Jezus ogłosił zdradę podczas Ostatniej Wieczerzy. Judasz siedzi po przeciwnej stronie stołu.

David Lees/Corbis/VCG/Getty Images

możliwe motywy zdrady Judasza Iskarioty

zgodnie z Ewangelią Jana Jezus poinformował swoich uczniów podczas Ostatniej Wieczerzy, że jeden z nich go zdradzi. Kiedy zapytali, kto to będzie, Jezus powiedział: „To jest ten, któremu daję ten kawałek chleba, gdy zanurzę go w naczyniu.”Następnie zanurzył kawałek chleba w naczyniu i podał go Judaszowi, zidentyfikowanemu jako” syn Szymona Iskarioty.”Po tym, jak Judasz otrzymał kawałek chleba,” szatan wszedł w niego.”(EW.Jana 13.21-27).

Judasz następnie udał się na własną rękę do kapłanów świątyni, ówczesnych władz religijnych, i zaproponował zdradę Jezusa w zamian za pieniądze—30 sztuk srebra, jak określono w Ewangelii Mateusza. Podobnie jak Ewangelia Jana, Ewangelia Łukasza również cytowała wpływ Szatana, a nie zwykłą chciwość, jako powód zdrady Judasza. Jan wyjaśnił jednak, że Judasz był niemoralnym człowiekiem, jeszcze zanim diabeł w niego wszedł: Przechowywał „wspólną sakiewkę”, fundusz, który Jezus i jego uczniowie wykorzystywali do swojej służby i z niego kradli.

„zawsze byli tacy, którzy chcieli powiązać zdradę Judasza z tym, że kochał pieniądze” – podkreśla Cargill. Inni sugerowali bardziej polityczny motyw jego zdradzieckiego czynu. Według tej teorii Judasz mógł się rozczarować, gdy Jezus nie wykazywał zainteresowania podżeganiem do buntu przeciwko Rzymianom i przywróceniem niezależnego królestwa Izraela.

alternatywnie, Cargill sugeruje, że Judasz (podobnie jak ówczesne władze Żydowskie) mógł postrzegać bunt jako potencjalnie niebezpieczny dla narodu żydowskiego w ogóle, jak w przypadku Rzymskiego zniszczenia Seforis na początku pierwszego wieku: „być może postanowił przekazać Jezusa, w efekcie, aby powstrzymać większy bunt.”

Czytaj więcej: Dlaczego Poncjusz Piłat kazał zabić Jezusa?

co się potem stało

niezależnie od jego motywów, Judasz zaprowadził żołnierzy do ogrodu Getsemane, gdzie zidentyfikował Jezusa, całując go i nazywając go „Rabbi.”(Mark 14:44-46) zgodnie z Ewangelią Mateusza, Judasz natychmiast żałował swoich czynów i zwrócił 30 srebrników władzom kościelnym, mówiąc: „Zgrzeszyłem, zdradzając niewinną krew.”Kiedy władze go zwolniły, Judasz zostawił monety na podłodze i popełnił samobójstwo przez powieszenie (Ew.Mateusza 27.3-8).

według innego kanonicznego źródła w Biblii, Księgi Dziejów Apostolskich (napisanej przez tego samego autora co Ewangelia Łukasza), Judasz nie popełnił samobójstwa po zdradzie Jezusa. Zamiast tego, poszedł na pole, gdzie „padając głową, pękł na środku, a wszystkie jego wnętrzności tryskały” (Dzieje Apostolskie 1: 18). Ten spontaniczny proces spalania był powszechną formą śmierci w Biblii, kiedy to sam Bóg spowodował śmierć ludzi.

zdrada Judasza, oczywiście, doprowadziła do aresztowania Jezusa, procesu i śmierci przez ukrzyżowanie, po czym został wskrzeszony, sekwencji wydarzeń, które—zgodnie z tradycją chrześcijańską—przyniosły ludzkości zbawienie. Ale imię „Judasz” stało się synonimem zdrady w różnych językach, a Judasz Iskariota będzie przedstawiany w zachodniej sztuce i literaturze jako archetyp zdrajca i fałszywy przyjaciel. Piekło Dantego słynnie skazało Judasza na najniższy krąg w piekle, podczas gdy malarze tacy jak Giotto i Caravaggio uwiecznili zdradziecki „pocałunek Judasza” w swoich ikonicznych dziełach.

Czytaj więcej: Maria Magdalena: prostytutka, żona czy żadna z powyższych?

czy Judasz naprawdę był taki zły?

„najważniejszym faktem o Judaszu, oprócz zdrady Jezusa, jest jego związek z antysemityzmem”-napisała Joan Acocella w New Yorkerze w 2006 roku. „Prawie od śmierci Chrystusa Judasz był trzymany przez chrześcijan jako symbol Żydów: ich rzekomej dewiacji, ich żądzy pieniędzy i innych przywar rasowych.”

historyczna tendencja do utożsamiania Judasza z antysemickimi stereotypami doprowadziła, po okropnościach Holokaustu, do ponownego rozważenia tej kluczowej postaci biblijnej i czegoś w rodzaju rehabilitacji jego wizerunku. Profesor William Klassen, kanadyjski biblista, twierdził w biografii Judasza z 1997 roku, że wiele szczegółów jego zdrady zostało wymyślonych lub wyolbrzymionych przez przywódców wczesnego Kościoła chrześcijańskiego, zwłaszcza gdy kościół zaczął oddalać się od judaizmu.

czym jest Ewangelia Judasza?

w 2006 roku National Geographic Society ogłosiło odkrycie i tłumaczenie dawno zaginionego tekstu znanego jako „Ewangelia Judasza”, prawdopodobnie pierwotnie napisanego około 150 roku n. e., a następnie skopiowanego z greckiego na Koptyjski w trzecim wieku. Ewangelia Judasza jest jednym z wielu starożytnych tekstów odkrytych w ostatnich dziesięcioleciach, które zostały powiązane z Gnostykami, (głównie) grupą chrześcijańską, która została potępiona jako heretycy przez przywódców wczesnego kościoła za ich niekonwencjonalne wierzenia duchowe.

zamiast potępiać Judasza jako zdrajcę Jezusa, autor Ewangelii Judasza wysławiał go jako najbardziej uprzywilejowanego ucznia Jezusa. W tej wersji wydarzeń Jezus poprosił Judasza, aby zdradził go władzom, aby mógł zostać uwolniony od swojego fizycznego ciała i wypełnić swoje przeznaczenie zbawienia ludzkości.

kontrowersje wokół Ewangelii Judasza, ponieważ niektórzy uczeni twierdzili, że wersja National Geographic Society reprezentuje błędne tłumaczenie tekstu koptyjskiego i że opinia publiczna została błędnie przekonana, że dokument przedstawia „szlachetnego Judasza.”W każdym razie fakt, że Ewangelia Judasza została napisana co najmniej sto lat po śmierci Jezusa i Judasza, oznacza, że niewiele dostarcza historycznie wiarygodnych informacji o ich życiu, a na pewno nie zapewnia brakującego ogniwa do zrozumienia prawdziwych motywacji Judasza Iskarioty.

„prawda jest taka, że nie wiemy, dlaczego Judasz zrobił to, co zrobił”, zauważa Cargill. „Wielka ironia, oczywiście, jest to, że bez, Jezus nie zostanie wydany do Rzymian i ukrzyżowany. Bez Judasza nie macie centralnego elementu chrześcijaństwa—nie macie Zmartwychwstania.”