We zijn momenteel bezig dit hoofdstuk bij te werken en we waarderen uw geduld terwijl dit wordt voltooid.

begrippen gezondheid, welzijn en ziekte, en de etiologie van ziekte: sectie 3. Begrippen gezondheid en welzijn

Deze sectie omvat:

1. Definitie van gezondheid en welzijn

2. Geestelijke gezondheid en welzijn

1. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert gezondheid als “een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn en niet alleen de afwezigheid van ziekte of gebrek” (WHO, 1948). Dit is consistent met het biopsychosociale model van gezondheid, dat fysiologische, psychologische en sociale factoren in gezondheid en ziekte, en interacties tussen deze factoren in aanmerking neemt. Het verschilt van het traditionele medische model, dat gezondheid definieert als de afwezigheid van ziekte of ziekte en de rol van klinische diagnose en interventie benadrukt. In de definitie van de WHO wordt gezondheid expliciet gekoppeld aan welzijn en wordt gezondheid opgevat als een mensenrecht dat fysieke en sociale middelen vereist om te bereiken en te behouden. ‘Welzijn’ verwijst naar een positieve in plaats van neutrale staat, waarbij gezondheid wordt omschreven als een positieve aspiratie. Deze definitie werd aangepast door het Handvest van Ottawa uit 1986, waarin gezondheid wordt omschreven als “een hulpbron voor het dagelijks leven, niet het object van het leven”. Vanuit dit perspectief is gezondheid een middel om goed te leven, wat het verband tussen gezondheid en participatie in de samenleving benadrukt.

een belangrijke kritiek op deze visie op gezondheid is dat het onrealistisch is, omdat het’ de meesten van ons het grootste deel van de tijd ongezond laat ‘ (Smith, 2008); weinig of geen mensen zullen voortdurend volledig fysiek, mentaal en sociaal welzijn hebben, wat deze benadering onbehulpzaam en contraproductief kan maken (zie Godlee, 2011). Er wordt geen rekening gehouden met niet alleen tijdelijke periodes van slechte gezondheid, maar ook met het groeiende aantal mensen met chronische ziekten en handicaps. Voorts kan worden betoogd dat de nadruk op”volledige”gezondheid als doelstelling bijdraagt tot de overmedicalisering van de samenleving door het pathologiseren van suboptimale gezondheidstoestanden (zie secties 7 & 8).

Huber et al. (2011) een nieuwe definitie van gezondheid voorgesteld als “het vermogen om zich aan te passen en zelf te beheren”, waaronder het vermogen van mensen om zich aan hun situatie aan te passen als essentieel voor de gezondheid. Het erkent ook het subjectieve element van gezondheid; wat gezondheid en welzijn betekenen zal van persoon tot persoon verschillen, afhankelijk van de context en hun behoeften. Dit wordt door velen beschouwd als een beperking van bredere definities van gezondheid, op grond van het feit dat welzijn noch objectief noch meetbaar is; dit wordt hieronder nader besproken (geestelijke gezondheid en welzijn). Een andere beperking van deze benadering is dat zij zeer individualistisch is en weinig rekening houdt met de bredere determinanten van de gezondheid (zie hoofdstuk 9). De verantwoordelijkheid voor de gezondheid wordt eerder als individueel dan als collectief beschouwd, met weinig ruimte om het als een mensenrecht te promoten.

2. Geestelijke gezondheid en welzijn

verbreding van de definities van gezondheid heeft bijgedragen tot een beter begrip van de geestelijke dimensie van gezondheid en welzijn, en tot een grotere erkenning van de geestelijke volksgezondheid als integraal onderdeel van de volksgezondheid. Sinds de publicatie van de Overheidsstrategie No Health Without Mental Health in 2011, heeft NHS Engeland gewerkt aan een gelijke waardering tussen lichamelijke en geestelijke gezondheid – met andere woorden, ervoor te zorgen dat geestelijke gezondheid wordt erkend als even belangrijk voor lichamelijke gezondheid bij de ontwikkeling, levering en levering van gezondheids-en sociale zorgdiensten. Het beleid op het gebied van de geestelijke gezondheid van de bevolking is erop gericht de geestelijke gezondheid en het welzijn van de bevolking te verbeteren, het ontstaan van mentale en emotionele stress te voorkomen en de veerkracht te vergroten.

het definiëren van welzijn is de sleutel tot het bespreken en conceptualiseren van geestelijke gezondheid en openbare geestelijke gezondheid, met veel discussie en enige controverse in de afgelopen jaren. Welzijn ligt buiten het medische model van de gezondheid als de aanwezigheid of afwezigheid ervan is geen diagnose. Het is algemeen aanvaard dat subjectief welzijn sterk varieert tussen individuen, net als de factoren die eraan bijdragen. Dit wil echter niet zeggen dat het niet kan worden gedefinieerd of gemeten, en er is aanzienlijke vooruitgang geboekt op dit gebied. Dit wordt besproken in het rapport Better Mental Health For All van de Faculteit Volksgezondheid en geestelijke gezondheid van 2016. Het verslag schetst het perspectief van de volksgezondheid op de geestelijke gezondheid van de bevolking en belicht voorbeelden van goede praktijken om het welzijn van de lokale bevolking te verbeteren.

De FPH ‘ s definitie van geestelijk welzijn is synoniem met de holistische en positieve definitie van gezondheid van de WHO, en met de positieve psychologie benadering aanbevolen door Seligman (2000). Positieve psychologie weerspiegelt het kernprincipe van de volksgezondheid van het beschermen en verbeteren van de gezondheid, waarbij de nadruk ligt op het goed houden van mensen in plaats van het behandelen van ziekten. Meer recent introduceerde Seligman (2011) het PERMA-model van floreren, dat vijf kernelementen van psychologisch welzijn heeft: positieve emoties, betrokkenheid, relaties, betekenis en prestatie. In overeenstemming met deze definities is de aanpak van het Wellbeing Institute van de Universiteit van Cambridge, die welzijn definieert als ‘positieve en duurzame kenmerken die individuen en organisaties in staat stellen te gedijen en te bloeien’. Anderen beweren echter dat welzijn een sociale en culturele constructie is, en stellen de waarde van benaderingen in vraag die het proberen te kwantificeren en te categoriseren.

echter, een gemeenschappelijk thema dat uit de verschillende definities van welzijn naar voren is gekomen is dat van “goed voelen en goed functioneren”. Deze brede definitie omvat iemands eigen ervaring van zijn leven, en een vergelijking van zijn levensomstandigheden met sociale normen en waarden. Welzijn kan daarom worden gezien als twee dimensies: objectief en subjectief welzijn. Objectief welzijn is meer een proxy-maatregel op basis van veronderstellingen over fundamentele menselijke behoeften en rechten, met inbegrip van aspecten zoals adequaat voedsel, lichamelijke gezondheid, onderwijs en veiligheid. Objectief welzijn kan worden gemeten door middel van zelfrapportage (bijvoorbeeld door mensen te vragen of ze een specifieke gezondheidstoestand hebben), of door middel van meer objectieve maatregelen (e.g. sterftecijfers en levensverwachting). Subjectief welzijn (of persoonlijk welzijn) wordt gemeten door mensen direct te vragen hoe ze denken en voelen over hun eigen welzijn, en omvat aspecten zoals levensvreugde (evaluatie), positieve emoties (hedonisch), en of hun leven zinvol is (eudemonic). De Warwick-Edinburgh Mental Wellbeing Scale (WEMWBS) is een gevalideerd instrument voor het monitoren van subjectief mentaal welzijn in de algemene bevolking en de evaluatie van projecten, programma ‘ s en beleid die gericht zijn op het verbeteren van mentaal welzijn (zie Tennant et al., 2007).

in 2008 identificeerde de New Economics Foundation vijf evidence-based acties die mensen in hun dagelijks leven kunnen ondernemen om hun welzijn te verbeteren, bekend als de 5 manieren tot welzijn: verbinden, actief zijn, kennis nemen, blijven leren en geven. Deze acties zijn bevorderd en toegepast in een reeks volksgezondheidsomgevingen. Hoewel erkend wordt dat dit zeer brede concepten zijn die open staan voor subjectieve interpretatie en betrekking hebben op een aantal activiteiten, is de 5 manieren tot welzijn een nuttig instrument om discussies over Welzijn en de openbare geestelijke gezondheid te stimuleren en individuen in staat te stellen na te denken over manieren om hun eigen welzijn te verbeteren.

De relatie tussen geestelijke en lichamelijke gezondheid

geestelijke gezondheid en lichamelijke gezondheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, met bewijs voor een sterke relatie tussen de twee die zich in de afgelopen decennia hebben opgestapeld en het uitdagen van de historische notie van geest-lichaam-dualiteit. Mechanismen voor deze associatie kunnen fysiologisch, gedragsmatig en sociaal zijn, zoals geïdentificeerd door het biopsychosociaal model van gezondheid. De aard van deze relatie is tweerichtingsverkeer, met geestelijke gezondheid die de fysieke gezondheid beïnvloedt en vice versa.

stressreacties bij zoogdieren (d.w.z. fight, flight of freeze) van invloed zijn op fysiologische processen die worden gereguleerd door het autonome zenuwstelsel, waaronder cardiovasculaire, respiratoire, spijsverteringsfuncties, herstel-en afweerfuncties (zie Porges, 2011). Een aantal medische aandoeningen zijn in verband gebracht met stress, zoals prikkelbare darm syndroom (Blanchard, 2001), astma (bijvoorbeeld Lehrer et al., 2002) en migraine (bijv. Robbins, 1994). Ook is een sterkere immuunfunctie geassocieerd met een hoog niveau van sociale ondersteuning (bijvoorbeeld Esterling et al., 1996) en hardeness (Dolbier et al., 2001), die beide ervaringen van stress kunnen wijzigen (bijvoorbeeld Cottington & House, 1987) en de fysiologische manifestaties ervan (Karlin, Brondolo & Schwartz, 2003). Hoewel het duidelijk is dat lichamelijke gezondheidsproblemen gepaard kunnen gaan met geestelijke gezondheidsproblemen zoals angst en depressie, kan de daaruit voortvloeiende psychologische toestand op zijn beurt het herstel of de stabilisatie van medische aandoeningen belemmeren, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat waarin welzijn moeilijk te bereiken is (Evans et al. 2000).

gedrags-en sociale risicofactoren voor lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen hebben de neiging om elkaar te overlappen, wat het moeilijk kan maken om vast te stellen of geestesziekte voorafgaat aan lichamelijke ziekte, of vice versa. Het Kings Fund schat dat meer dan vier miljoen mensen in Engeland met een langdurig lichamelijk gezondheidsprobleem ook een geestelijk gezondheidsprobleem hebben (Naylor et al., 2012), en de fysieke gezondheid van mensen met een ernstige en blijvende psychische aandoening is vaak slecht (Barry et al., 2015). Ongezonde levensstijlen als reactie op stress dragen vaak bij aan deze associatie; mensen met geestelijke gezondheidsproblemen consumeren bijvoorbeeld bijna de helft van alle tabak (zie “betere geestelijke gezondheid voor iedereen”), en hebben meer kans op het ontwikkelen van een stofgebruik stoornis dan het omgekeerde (Frisher et al., 2003). Mensen met geestelijke gezondheidsproblemen kunnen ook meer moeite hebben om toegang te krijgen tot diensten, wat zowel mentale als fysieke ziekte verergert. Sociale determinanten van gezondheid en ziekte worden in de paragrafen 9 en 10 nader besproken.

de relatie tussen geestelijke gezondheid en welzijn

de relatie tussen geestelijke gezondheid en welzijn wordt beschreven vanuit twee hoofdperspectieven: het duale continuümmodel en het single continuümmodel. Het dual continuüm model ziet geestelijke gezondheid als sterk gerelateerd aan maar gescheiden van geestelijk welzijn, waarbij een individu ofwel mentaal goed of ziek is (geestelijke gezondheid), en ofwel florerend of niet florerend (mentaal welzijn). Dit model kan van toepassing zijn op situaties waar het mogelijk is om een psychische ziekte diagnose en nog steeds een hoog niveau van welzijn; bijvoorbeeld, kan iemand met bipolaire wanorde hoog welzijn hebben als hun voorwaarde wordt beheerd, B. V. met medicatie, of als zij momenteel geen episode van symptomen ervaren. Het is in overeenstemming met de definities van gezondheid die het belang van aanpassing benadrukken, zoals hierboven beschreven (definitie van gezondheid en welzijn). Het is echter gebaseerd op de opvatting dat mensen nooit volledig herstellen van een geestesziekte, die is besproken als ‘herstel’ kan worden gedefinieerd op een aantal manieren, afhankelijk van het perspectief en de context. Eén raamwerk past dezelfde concepten toe als bij chronische lichamelijke ziekte, met drie vormen van herstel: klinisch herstel, waarbij de persoon wordt genezen of in remissie is; ziektemanagement, waarbij symptomen worden gecontroleerd, gemonitord en beheerd door artsen; en persoonlijk herstel, waarbij personen die nog steeds symptomen ervaren zo goed mogelijk functioneren binnen de beperkingen van hun ziekte (zie Barber, 2012).

het enkelvoudige continuümmodel beschouwt geestelijk welzijn als integraal onderdeel van geestelijke gezondheid. Het plaatst geestelijke gezondheid en welzijn op één spectrum, met geestelijke ziekte/laag welzijn op het ene uiterste en geestelijke wellness/hoog welzijn op het andere. Volgens dit model worden geestelijke gezondheid en welzijn voortdurend verdeeld in populaties, en het is ook mogelijk om in en uit die staten te bewegen. Professor Geoffrey Rose stelde voor dat wanneer een gezondheidsprobleem voortdurend in de bevolking wordt verdeeld, Het gemiddelde het deel van de bevolking met een diagnostische ziekte voorspelt. Het zou daarom mogelijk moeten zijn het niveau van geestesziekten in een bevolking te verminderen door het algemene niveau van het welzijn van de bevolking te verbeteren, d.w.z. door de curve te verschuiven. Dit is aangetoond voor vaak voorkomende psychische stoornissen bij zowel kinderen (Goodman & Goodman, 2011) als volwassenen (Veerman et al., 2009), maar er is momenteel onvoldoende bewijs met betrekking tot ernstige en aanhoudende psychische aandoeningen. Er is onlangs enige controverse geweest over deze aanpak in de bevordering van de geestelijke gezondheid en de meting van het welzijn van de bevolking (zie jaarverslag van de Chief Medical Officer, 2013 en FPH Mental Health Committee response).

© i Crinson 2007, Lina Martino 2017